همهگیری ویروس کرونا کسب و کارهای سراسر جهان را وادار کرد از شیوه کار از خانه برای ادامه فعالیت استفاده کنند و به این ترتیب، آنچه برخی سازمانها به شدت با آن مخالف بودند، به تنها شیوه ادامه کار تبدیل شد. دولتها برای جلوگیری از شیوع ویروس کرونا فعالیتهای اقتصادی را تعطیل کردند و از مردم خواستند در خانه بمانند. در این میان تعداد زیادی از شغلها قابل انجام از خانه بوده و شرکتها از نیروی کار خود خواستند به این شیوه به فعالیت شغلیشان ادامه دهند. آنهایی که میگفتند هرگز چنین شیوهای از کار امکانپذیر نخواهد بود متوجه شدند وقتی چارهای نباشد، این شیوه موثر است. حال این سوال مطرح است که اکنون که اطلاعات و تجربه بیشتری از این نحوه کار داریم، آیا دورکاری در دنیای پس از مهار بحران کرونا همچنان ادامه پیدا خواهد کرد؟ همچنین این پرسشها مطرح است که این تحول برای بازار کار و استخدام نیروهای توانمند به چه معناست؟ آیا واقعا رقابت جهانی بر سر استخدام این نیروها که قبلا صرفا برای استراتژیکترین نقشها مشاهده میشد آغاز خواهد شد؟
در واقع تا وقتی همهگیری ویروس کرونا بهطور کامل مهار نشود و ما وارد دنیای پس از این بحران نشویم نمیتوان با اطمینان به این سوالات پاسخ داد اما تجربه اجباری کار از خانه، بازار کار را برای همیشه دگرگون خواهد کرد. هنگامی که دستور در خانه ماندن در واکنش به همهگیری ویروس کرونا صادر شد، مدیران شرکتها مجبور بودند به کارکنان اجازه دهند از خانه فعالیتهای شغلی خود را انجام دهند تا شرکت تعطیل نشود. متخصصان در سراسر جهان از ویدئو کنفرانس برای نشستها استفاده کردند و در خانه محیطی شبیه اداره به وجود آوردند. اعضای خانواده نیز هر یک به شکل خاص خود تحت تاثیر این فرمان قرار گرفته بودند؛ برای مثال فرزندان در خانه تحت آموزش قرار گرفتند. آنها همچنین مجبور بودند اختلالهای حاصل از حضور حیوانات خانگی و کودکان خردسال را سامان دهند.
این تحول فراگیر، امکانهای کار از خانه را به ما نشان داد. بسیاری از افراد احساس کردند از بسیاری دشواریها رها شدهاند؛ برای مثال مجبور نیستند صبح خیلی زود از خواب برخیزند و مسافتهای طولانی را برای رسیدن به محل کار طی کنند. بدون تردید کره زمین نیز نفس راحتی کشید زیرا آلودگیهای زیست محیطی بسیار کمتر شد. این تجربه سبب نوآوری و رشد شد و شیوههای جدید تفکر را به وجود آورد. در واقع آنچه قبلا غیرمعمول بود به امری عادی تبدیل شد. در دنیای پس از بحران کرونا، نیروی کار از این تجربههای آموزشی سود خواهد برد اما آیا این نحوه از کار و زندگی واقعیت جدید زندگی انسانها خواهد بود؟ شرکت توییتر اعلام کرده به کارمندان خود اجازه میدهد برای همیشه از خانه فعالیتهای شغلیشان را انجام دهند. یک دلیل این تصمیم آن است که طی چند ماه اخیر مشخص شد ما میتوانیم به این روش به فعالیتهایمان ادامه دهیم البته با این فرض که کارمندان در شغلهایی مشغول فعالیت هستند که از دور قابل انجام است و مایلند همچنان از خانه به فعالیت کاری بپردازند.
مدیر شرکت فیس بوک گفته است پیشبینی میکند طی ۵ تا ۱۰ سال آینده نیمی از کارمندان این شرکت از دور فعالیتهای شغلی خود را انجام دهند یعنی حتی پس از لغو محدودیتهای مربوط به همهگیری ویروس کرونا. شرکت گوگل اعلام کرده بخش عمده کارمندان این شرکت تا سال ۲۰۲۱ به کار از خانه ادامه خواهند داد و در نظرسنجی شرکت گارتنر که در ماه مارس سال جاری انجام شد ۷۴ درصد مدیران مالی اعلام کردند انتظار دارند کارکنان را برای همیشه دورکار کنند. حال این سوال پیش میآید که همه این تحولات چه اثری بر بازار کار خواهد داشت؟ کار از خانه میتواند بهطور کامل بازار کار ما را دگرگون کند و در آینده رقابتی واقعا بینالمللی برای تک تک شغلها وجود خواهد داشت. اگر شخصی بتواند از شیلی یا هند کار خود را به خوبی انجام دهد چرا شرکتی در ایالت کالیفرنیا نباید او را استخدام کند؟ در واقع، دیگر مکان زندگی نیروی کار مانعی برای استخدام شدن او نیست. هر کس با ویژگیهای مناسب علمی و تواناییهای مورد نظر شرکت، از هر جای جهان میتواند به استخدام درآید. وقتی شما میتوانید از خانه کار کنید در عمل میتوانید برای هر شرکتی در هر جای جهان کار کنید و این به آن معناست که بازار کار واقعا جهانیسازی میشود.
برای مدتی طولانی شاهد رقابت بینالمللی برای جذب بهترین استعدادها یا استراتژیکترین شغلها در رشتههای مختلف بودهایم اما در دنیای پس از بحران کرونا برای هر شغل رقابت وجود خواهد داشت. تاکنون به این شکل بوده که برای اکثر شغلها تعداد محدودی نیروی محلی وجود داشت و اگر شما در شرکت مستقر در منطقه سکونت خود تقاضای کار میدادید میتوانستید مطمئن باشید که تعداد مشخصی گزینه احتمالی برای استخدام با شما رقابت میکنند تا آن شغل را تصاحب کنند اما امکان کار از خانه یعنی بازار کار واقعا به شکل بینالمللی درآمده و شرکت مستقر در محل زندگی شما میتواند نیروی مورد نیاز خود را از شهر یا کشوری دیگر استخدام کند.
از سوی دیگر این شکل جدید از بازار کار به شرکتها امکان میدهد در بسیاری از حوزهها اختیار عمل بیشتری داشته باشند. برای مثال بسیاری از شرکتهای فعال در حوزه فناوری که دفتر کارشان در دره سیلیکون است، حقوقهای بالا به کارکنان خود پرداخت میکنند زیرا هزینه زندگی در آن ناحیه بالاتر از دیگر مناطق کشور است. اگر کارمندان بتوانند از هر شهر برای شرکتهای یاد شده کار کنند آیا حقوق آنها با هزینه زندگی به محل زندگیشان سازگار خواهد شد؟ به راحتی نمیتوان به این سوال پاسخ داد. همچنین این پرسش مطرح است که آیا شکل جدید کار به نفع نیروی کار است یا شرکت؟ بسیاری از این گونه سوالات مطرح است. آنچه بیان شد به شغلهایی مربوط میشود که میتوان آنها را از خانه انجام داد و بازار این گونه شغلها پس از بحران کنونی به میزان قابل ملاحظهای تغییر خواهد کرد.