براساس آنچه رئیس اتاق بازرگانی ایران اعلام کرده بین 20 تا 25 میلیارد دلار ارز در خانه‌های مردم ذخیره و عملا از چرخه مولد اقتصاد خارج شده است و بانک مرکزی با سیاست‌های جدید خود از طریق بانک‌ها به دنبال جذب این سرمایه بزرگ ارزی است که البته چگونه عملی شدن این سیاست‌ها جای پرسش دارد.

به گزارش کارشناسان املاک چهارخانه آورده شده از ایسنا، ارزهای سرگردان یکی از مسائلی است که این روزها قیمت ارز و مشخصا دلار را تحت تاثیر قرار داده است. پس از آنکه بانک مرکزی و شورای پول و اعتبار در سال جاری سود سپرده‌های بانکی را از 20 به 15 درصد کاهش داد، بخش قابل توجهی از این سپرده‌ها به بازارهای مختلف مثل ارز، سکه، طلا، خودرو، مسکن و بوروس سوق پیدا کرد.

در چنین شرایطی به طور طبیعی خرید ارز بهترین گزینه برای مردمی است که سپرده های خود را از بانک ها بیرون کشیده اند باشد، چون سودهی آن در مدت زمان کوتاه تری اتفاق می افتد، از این رو بسیاری از سرمایه‌های خرد و کوچک هم بازار ارز را به عنوان هدف خود انتخاب کردند.

کارشناسان و فعالان اقتصادی همواره تاکید داشتند که نرخ ارز باید بر اساس آنچه در قانون آمده سالانه به اندازه مابه التفاوت تورم داخلی و خارجی افزایش پیدا کند؛ موضوعی که عملا اتفاق نیفتاد و بانک مرکزی اجازه افزایش نرخ را بر اساس این روش نداد و عملا قیمت دلار فشرده و به یکباره فنر آن رها شد؛ اتفاقی که در گذشته هم چند بار رخ داده است که شاید آشناترین آن جهش نرخ دلار در سال 90 و 91 باشد.

اما در جدیدترین اقدامات بانک مرکزی چند تصمیم را برای کنترل نوسان بازار ارز گرفته است. بر اساس یکی از این سیاست‌ها، بانک‌ها گواهی سپرده ارزی می‌فروشند اما ممکن است استقبال چندانی از آن نشود چراکه به گفته رییس اتاق بازرگانی ایران "در تجربه قبلی کسانی که سپرده ارزی افتتاح کردند در زمان تسویه، سپرده خود را نه به نرخ بازار بلکه به نرخ ارز دولتی از بانک‌ها گرفتند و متضرر شدند؛ از این رو تعداد زیادی به بانک‌ها اعتماد نمی‌کنند".

دومین سیاست بانک مرکزی فروش گواهی سپرده یک‌ساله با سود 20 درصد است که تا دو هفته انجام می‌شود. کارشناسان معتقدند که این تصمیم می‌تواند در کوتاه مدت در کنترل بازار ارز تاثیر گذار باشد اما احتمالا در بلند مدت مجددا پول‌ها راهی بازارهای مختلف خواهد شد.

از سوی دیگر در شرایطی که تعادل در بازار ارز به هم می‌خورد و قیمت‌ها جهش می‌کند، به طور طبیعی بازیگران اقتصاد، پول‌هایشان را از سرمایه‌گذاری بلندمدت با نقدشوندگی طولانی به سرمایه‌گذاری کوتاه با نقد شوندگی بیشتر مثل ارز و طلا تبدیل می‌کنند و بر اساس همین، سایر شهروندان هم این تصمیم را می‌گیرند و تلقی‌شان این است که با کاهش ارزش پول، ملی باید سعی کنند ارزش دارایی‌شان را حفظ کنند و برای این کار تصمیم به خرید ارز یا طلا یا سکه می‌گیرند.

در این راستا شافعی، رئیس اتاق بازرگانی ایران در آخرین جلسه هیات نمایندگان اتاق بازرگانی اظهار کرد که در ایران بین 20 تا 25 میلیارد دلار ارز خانگی وجود دارد که اگر بانک مرکزی بتواند برای جلب اعتماد مردم اقدام کند، این ذخایر ارزی می‌تواند به چرخه اقتصاد برگردد اما هنوز این کار انجام نشده و باعث شده است که بخش بزرگی از سرمایه ارزی از بخش‌های مولد اقتصاد خارج شود. سرمایه برزگی که اگر وارد چرخه اقتصاد شود می‌تواند تحول جدی را در تولید و صادرات به وجود آورد.

در این باره نیز صمد کریمی، رئیس اداره صادرات بانک مرکزی می‌گوید بانک مرکزی در سیاست‌های ارزی به دنبال کاهش نرخ واقعی ارز نیست و سیاست‌های پولی و ارزی این بانک از این قرار است که اختلاف میان نرخ ارز آزاد و رسمی کمتر شود.

حال باید دید آیا سیاست‌های بانک مرکزی می‌تواند تعادل را به بازار برگرداند و مردم را به جای خرید ارز و سکه به سمت دیگری بکشاند و اینکه سیاست‌ها صرفا یک مُسکن موقتی است و سرمایه‌های خرد و کوچک به بازارهای ارز و سکه و مشابه آن سرازیر می‌شود؟