پایان اغتشاش‌گران پولی

پایان اغتشاش‌گران پولی

بازار پول دیروز آماج خبرهای مختلف بود؛ از گام آخر بانک مرکزی در تعیین تکلیف مؤسسات بدون مجوز گرفته تا انجماد ٦٠ درصد دارایی های بانک‌ها. ماندن ولی اله سیف در کابینه که دیروز از سوی خودش تأیید شد، خبر دیگری بود که سکاندار بازار پول را بیش‌از‌پیش مورد توجه قرار داد. (1396/05/12 )

پایان اغتشاش در بازار پول
دیروز یک گام بزرگ دیگر برداشته شد تا بانک مرکزی به رؤیای قانونمندکردن بازار پولی نزدیک‌تر شود. براساس این گام، سه مؤسسه غیرمجاز تعیین‌تکلیف شدند و بارشان بر دوش دو بانک و یک مؤسسه دارای مجوز افتاد. در تفاهم‌نامه‌ای مدیریت دارایی‌ها و بدهی‌های مؤسسه‌های «البرز ایرانیان»، «افضل توس» و «وحدت (آرمان)» که جزء مؤسسه‌های غیرمجاز بودند، بر عهده بانک‌های «تجارت»، «آینده» و «مؤسسه اعتباری ملل» قرار گرفت که پس از هماهنگی با مرجع قضائی آغاز می‌شود.

براساس گفته‌های ولی‌اله سیف، مسئولیت تأمین هرگونه کسری متوجه مؤسسان و مدیران این مؤسسات غیرمجاز است و مرجع قضائی نیز نسبت به استیفای حقوق ذی‌نفعان اقدام خواهد کرد. به گفته رئیس کل بانک مرکزی که سکاندار انتظام بازار غیرمتشکل پولی است، پرونده مؤسسه «البرز ایرانیان» در مرجع قضائی مطرح شده و قطعا براساس تصمیمات قضائی و در صورت نیاز، بانک مرکزی آمادگی لازم برای همکاری در این زمینه را دارد. آن‌گونه که بانک مرکزی اعلام کرده، با این اقدام تعیین تکلیف آخرین مؤسسات غیرمجاز به سرانجام رسیده است.
فریز ٦٠‌درصدی در بانک‌ها
سه‌شنبه هفته جاری شصت‌و‌هفتمین جلسه کمیته فرادستگاهی رسیدگی به مطالبات غیرجاری بانک‌ها با حضور رئیس کل بانک مرکزی، اعضای کمیته فرادستگاهی، یوسفیان‌ملا، نماینده مجلس شورای اسلامی و مدیران عامل بانک‌ها برگزار شد. در این جلسه ولی‌اله سیف، آمار دارایی‌های منجمد بانک‌ها را که پیش‌تر ٤٥ درصد اعلام کرده بود، به‌روز کرد و از رسیدن آن به ٦٠ درصد خبر داد: «دو مشکل ساختاری بانک‌‌ها نبود تعادل «درآمد- هزینه» و «دارایی – بدهی» است؛ اگرچه حل‌وفصل معضلات ایجاد‌شده در حواشی نظام بانکی یعنی همان فعالیت ناصواب مؤسسات غیرمجاز، نزدیک است؛ اما مهم‌ترین معضل نظام بانکی مشکلات ساختاری و بی‌تعادلی «درآمد – هزینه» و «دارایی – بدهی» است، اکنون بالغ بر ۶۰ درصد از دارایی‌های بانک‌ها به دلیل مطالبات غیرجاری منجمد و فاقد دسترسی است و بخش اعظمی از دارایی‌ها نیز به دلایلی مانند املاک تملیکی غیرقابل فروش قابلیت نقدشوندگی ندارند».
صورت‌های مالی حبابی
رئیس کل بانک مرکزی به صورت‌های مالی بانک‌ها هم اشاره کرد که حبابی شده است و یکی از دلایل ایجاد حباب در صورت‌های مالی بانک‌ها را بی‌‌توجهی به نقدشوندگی وثایق عنوان کرد: «مدیران بانکی درباره اخذ وثایق به موضوع نقدشوندگی توجه ویژه‌ای داشته باشند؛ چراکه ‌بی‌توجهی به این اصل مهم نتیجه‌ای جز ایجاد حباب در صورت‌های مالی نخواهد داشت. نظام بانکی باید در مسیری حرکت کند که به مرور بتواند آثار حباب ناشی از دارایی‌های موهومی را در ترازنامه‌های خویش محو کند». 
تعیین‌تکلیف ٣ تعاونی غیرمجاز
رئیس شورای پول و اعتبار در بخش دیگری از سخنان خود از تعیین تکلیف سه تعاونی بدون مجوز خبر داد و گفت: «خوشبختانه با ورود جدی بانک مرکزی و همکاری سایر دستگاه‌ها از‌جمله نیروی انتظامی، وزارت اطلاعات و قوه قضائیه «مؤسسات غیرمجاز» که از مشکلات نظام بانکی بوده‌اند، ساماندهی شده و با تعیین تکلیف سه تعاونی غیرمجاز در روزهای آتی به کمک دو بانک بزرگ و یک مؤسسه، دیگر شاهد نهاد پولی غیرمجاز در کشور نخواهیم بود».
خلأ شرکت‌های رتبه‌بندی
سال‌هاست که از نبود شرکت‌های اعتبارسنجی در روند اعطای تسهیلات گفته می‌شود. سیف هم دیروز به این نکته اشاره کرد و آن را یک خلأ دانست که نظام بانکی را می‌آزارد: «در دنیا شرکت‌هایی در زمینه جذب شرکت‌ها و معرفی آنها به بانک‌ها برای اخذ تسهیلات فعالیت می‌کنند و در این زمینه کمک بزرگی به بانک‌ها در اعطای تسهیلات به افراد و شرکت‌هایی با عملکرد خوش‌حسابی انجام می‌دهند؛ اما متأسفانه در کشور خلأ چنین شرکت‌هایی احساس می‌شود. در دنیا به دلیل ساختار مناسب بانک‌ها و فعالیت شرکت‌های رتبه‌بندی میزان فساد در زمینه اعطای تسهیلات بسیار ناچیز است؛ چراکه در پروسه اعتباری، شرکت‌ها و افراد از لحاظ بهداشت اعتباری به صورت دقیق بررسی می‌شوند».
مبارزه با مطالبات معوق از نطفه
سیف با تأکید بر اینکه باید از نطفه با ایجاد مطالبات معوق مبارزه کرد، گفت: «مدیران عامل بانک‌ها باید برای ایجاد ساختار تسهیلات‌دهی مستحکم تمهید کنند، ضمن آنکه مجلس محترم شورای اسلامی با اصلاح قانون تجارت و قوه قضائیه با همکاری بیشتر درباره صدور احکام ورشکستگی بدهکاران نظام بانکی، زمینه سوءاستفاده از اصل ورشکستگی به منظور فرار از پرداخت بدهی را برچینند».
صفی برای وام ازدواج نخواهیم داشت
رئیس کل بانک مرکزی دیروز و در حاشیه هیئت دولت خبر مهمی داد. چالش وام ازدواج سال‌هاست که گریبان بانک‌ها را گرفته است. روند طولانی دریافت وام، از‌جمله انتقاداتی است که به بانک‌ها در ١٠ سال گذشته وارد شده است؛ بااین‌حال سیف دیروز اعلام کرد: با هماهنگی و همکاری بانک‌ها قرار شد که تا پایان شهریور اصلا صفی برای دریافت وام ازدواج وجود نداشته باشد. 
ظاهرا بانک‌ها با این طرح ضربتی می‌خواهند صف طولانی دریافت تسهیلات را از بین ببرند و به گفته سیف اگر هم صفی باقی ماند معقول باشد و در حد یک ماه طول بکشد. 

او در تحلیل این موضوع به تعادل منابع قرض‌الحسنه از یک‌ سو و تقاضای موجود برای آن از سوی دیگر اشاره کرد.