خیارات ( 8- خیار تدلیس)

خیارات ( 8- خیار تدلیس)

درماده ششم مبایعه‌نامه‌های کنونی به بندی با عنوان آثار قرارداد برمی‌‎خوریم که کلیه خیارات از جمله خیارغَبن به استثنای خیار تدلیس را از طرفین اسقاط می‌کند، این خیار تدلیس چیست؟ (1395/06/08 )

درماده ششم مبایعه‌نامه‌های کنونی به بندی با عنوان آثار قرارداد برمی‌‎خوریم که کلیه خیارات از جمله خیارغَبن به استثنای خیار تدلیس را از طرفین اسقاط می‌کند، این خیار تدلیس چیست؟
* تدلیس عبارت است از عملیاتی که موجب فریب طرف معامله شود. (ماده ۴۳۸ قانون مدنی)
۱. عملیات فریب دهنده باید پیش از معامله باشد و به کار می‌رود تا رغبت به انجام معامله را ایجاد کند.
2. دروغی که وصفی موهوم را به طور قاطع به کالا نسبت دهد و خارج از گزافه‌های تبلیغاتی مرسوم باشد تدلیس است.
۳. بی مبالاتی خریدار در احراز وصف واقعی مبیع و حفظ منافع خود مانع از تحقق تدلیس نیست.
۴. دربارة سکوت عمدی فروشنده درباره عیب کالا، اختلاف شده است که تدلیس است یا اثری ندارد. ولی تمایل عمومی بر این است که حسن نیت در قراردادها ایجاب می‌کند که فروشنده عیوب پنهانی را به خریدار اعلام کند و این تکلیف در قرارداد امانی و مبتنی بر اعتماد قوی‌تر است.
۵. کسی که نیمی از حقیقت را می‌گوید و می‌داند که شنونده آن را دروغگویی و فریب طرف قرارداد شده است.
۶. به نظر مشهور، کار فریبنده باید عمدی و به قصد فریب طرف انجام شود. با وجود این، بعضی از نویسندگان از اطلاق ماده ۴۳۸ استفاده کرده‌اند که قصد فریب دادن شرط نیست.
 ۷. شرایط قرارداد باید به گونه‌ای نوشته شود که از دید انسانی متعارف پنهان نماند و تجاوز از این قاعده نوعی اخفاء و پنهان کاری است.
* اگر بایع تدلیس نموده باشد مشتری حق فسخ بیع را خواهد داشت و همچنین است بایع نسبت به ثمن شخصی در صورت تدلیس مشتری. (ماده ۴۳۹ قانون مدنی)
۱. اگر تدلیس سبب ایجاد اشتباه مؤثر در عقد شود (مانند اشتباه در خود موضوع معامله) موجب بطلان یا عدم نفوذ عقل است، خواه فریب ناشی از طرف قرارداد باشد یا بیگانه.
۲. از ظاهر ماده۴۳۹ ق.م. چنین بر می‌آید که تدلیس موجب خیار باید منسوب به طرف قرارداد باشد تا مؤثرافتد.
۳. تدلیس در اوصاف مبیع معین باعث ایجاد حق فسخ می‌شود و در عین کلی راه ندارد، مگر این که مربوط به اوصاف مشترک تمام اقسام کلی باشد.
۴. قلمرو تدلیس محدود به بیع نیست و در نکاح و بیمه و سایر قراردادها نیز راه می‌یابد.
۵. در این که آیا شرط تبرّی از عیوب اثر تدلیس را نیز از بین میبرد یا نه اختلاف است.
* خیار تدلیس بعد از علم به آن فوری است. ( ماده ۴۴۰ قانون مدنی)