نتایج یک پژوهش در مدیریت شهری که به شناسایی و اولویت‌بندی ۳۶ چشمه فساد در شهرداری تهران انجامیده، به کمیته شفافیت پارلمان شهری ارائه شد.

به گزارش کارشناسان املاک چهارخانه آورده شده از «دنیای اقتصاد»، کمیته شفافیت از جمله ساختارهای تشکیلاتی جدید شورای شهر پنجم است که به دلیل ضرورت مقابله با فساد، با وجود کاهش تعداد اعضای شورا در دوره جدید، به ساختار پارلمان شهری پایتخت اضافه شده است.

تشکیل این کمیته در راستای تحقق شعار «شهرداری تمام شیشه‌ای» در دستور کار قرار گرفت و از ابتدای شورای پنجم تاکنون نتایجی از قبیل انتشار کامل قراردادهای بالای یک میلیارد تومان شهرداری برای عموم، معرفی رزومه مدیران، انتشار عمومی اسامی دریافت‌کنندگان طرح ترافیک و گزارش عملکرد مالی شهردار تهران در دوره‌های شش ماهه داشته است. با این وجود این اقدامات گام‌های اولیه برای تحقق شفافیت در شهرداری تهران بوده و گام‌های اساسی دیگری باید پیموده شود که یک به یک در دستور کار کمیته شفافیت قرار خواهد گرفت. مدیریت شهری تهران در این دوره و در آستانه تصویب برنامه پنج‌ساله سوم شهرداری تهران به دنبال تدوین یک پشتیبان برای این برنامه موسوم به «سند راهبردی مبارزه با فساد در شهرداری تهران» به منظور ارتقای شفافیت است. در همین راستا پژوهش جامعی برای شناسایی گلوگاه‌های فسادزا در شهرداری انجام شده که در آخرین جلسه کمیته شفافیت در هفته جاری، اداره کل ارزیابی عملکرد و بهبود مدیریت شهرداری تهران نتایج آن را با طرح ۳۶ گلوگاه فسادزا در شهرداری و اولویت‌بندی آنها، ارائه کرد. روح‌الله شهیدی‌پور، مدیرکل ارزیابی عملکرد و بهبود مدیریت شهرداری تهران که به همراه تیم کارشناسی تدوین «سند راهبردی مبارزه با فساد در شهرداری تهران» در جلسه کمیته شفافیت شرکت داشت، ضمن تاکید بر اینکه مبارزه با فساد در حیطه وظایف اداره کل ارزیابی عملکرد قرار نمی‌گیرد و بخش‌های مختلف دیگری در شهرداری تهران متولی این امر هستند، خاطرنشان کرد: ورود اداره کل ارزیابی عملکرد به این موضوع از این جهت بوده که با انجام یک بررسی جامع و ارائه یک اولویت‌بندی از فرآیندها و گلوگاه‌های فسادزا در شهرداری تهران، به فعالیت‌های پراکنده بخش‌های دیگر نظم و جهت داده شود.

بنابر نتایج این پژوهش، ۳۶ فرآیند و گلوگاه اولویت‌دار از حیث «فسادزا بودن» شناسایی شده‌اند که به ترتیب اولویت عبارتند از:

فرآیند تصمیم‌گیری در شورای معماری مناطق؛ فرآیند تصمیم‌گیری در کمیسیون ماده پنج؛ خدمات‌رسانی دفاتر خدمات الکترونیک؛ فرآیند تهاتر (هولوگرام، تراکم سیار و شرکت کارگزاری)؛ فرآیند انتخاب و انتصاب مدیران؛ رسیدگی و تایید صورت‌وضعیت پروژه‌ها به لحاظ حجم و کیفیت؛ فرآیند تصمیم‌گیری در کمیسیون توافقات شهرداری مناطق؛ فرآیند نظارت بر قراردادهای نگهداشت (نگهداری فضای سبز و رفت و روب)؛ فرآیند تخصیص نقدینگی به قسمت‌ها و طلبکاران؛ تعیین تراکم و تعداد طبقات در پروانه ساختمانی؛ واگذاری قرارداد از طریق شرکت‌های وابسته و دولتی؛ فرآیند صدور آرای تخلفات در کمیسیون ماده ۱۰۰؛ فرآیند اجرای آرای کمیسیون ماده ۱۰۰ در مناطق؛ جذب نیروی انسانی در شهرداری؛ فرآیند رفع سد معبر؛ اجرای بند ۲۰ ناظر بر اجرای پلمب و انتقال مشاغل مزاحم؛ فرآیند قیمت‌گذاری املاک؛ فرآیند صدور و تحویل چک مطالبات؛ انعقاد قراردادهای متوسط؛ فرآیند تایید اجرای ضوابط در صدور پایان کار؛ فرآیند مدیریت سراهای محلات؛ معاملات خرد و فاکتوری در شهرداری؛ فرآیند ارتقای نیروی انسانی؛ حسابرسی شهرداری در مناطق، سازمان‌ها، شرکت‌ها؛ برگزاری مراسم فرهنگی ورزشی در مناطق و محلات؛ واگذاری پروژه‌های مشارکتی به بخش خصوصی؛ فرآیند برگزاری مزایده‌ها و مناقصات؛ فرآیند تعامل شهرداری و شورایاری و نظارت بر آنها؛ تعریف پروژه؛ فرآیند تامین و تخصیص بودجه و اعتبار؛ تقسیط و بخشودگی عوارض و جریمه‌ها؛ فرآیند تصمیم‌گیری در کمیسیون ماده هفت باغات و فضای سبز؛ تخصیص مزایای رفاهی به کارکنان و مدیران؛ ایجاد شغل مدیریتی و کارشناسی خارج از پست‌های مصوب؛ ارزیابی و کنترل پروژه و در نهایت واگذاری طرح ترافیک به ذی‌نفعان.

به گزارش کارشناسان املاک چهارخانه آورده شده از «دنیای اقتصاد»، موضوع انتشار مفاد پروانه‌های ساختمانی نیز یکی از راهکارهای ارتقای شفافیت است که از چندی پیش در مدیریت شهری مطرح شده و شورای شهر تهران طرحی با این محوریت نیز تدوین کرده که همچنان در مرحله بررسی قرار دارد. با وجود این به نظر می‌رسد مقاومت‌هایی در برابر تحقق شفافیت در بدنه مدیریت شهری وجود دارد که از سرعت به ثمر رسیدن تصمیمات کمیته شفافیت و شورای شهر تهران در این حوزه کاسته است. در صورتی که این برنامه محقق شود، مسیر فسادخیز در دست‌کم پنج گلوگاه مهم شناسایی شده شامل فرآیند تصمیم‌گیری در شورای معماری مناطق، فرآیند تصمیم‌گیری در کمیسیون ماده پنج، خدمات‌رسانی دفاتر خدمات الکترونیک، فرآیند تصمیم‌گیری در کمیسیون توافقات شهرداری مناطق و نیز تعیین تراکم و تعداد طبقات در پروانه ساختمانی مسدود خواهد شد. در عین حال شورا و شهرداری می‌توانند از ابزارهای متنوع قانونی برای انسداد گلوگاه‌های فسادزا در شهرداری تهران استفاده کنند. در این زمینه راهکارها و سیاست‌های متناظر با هر فرآیند یا گلوگاه شناسایی شده باید طراحی شود که مواردی مانند ارتقای شفافیت، ایجاد حساسیت اجتماعی درباره فساد در شهر، کارآمدسازی سامانه‌های مربوط به فرآیندها، استانداردسازی فرآیندها، مقررات‌زدایی، رقابتی کردن بهره‌گیری از فرصت‌ها، حمایت از مقابله‌کنندگان با فساد، کارآمدسازی رویه‌های برخورد با متخلفان و اصلاح زمینه‌های فسادزا در ساختار درآمدی و هزینه‌ای شهرداری را نیز در بر می‌گیرد. در آخرین جلسه کارشناسان کمیته شفافیت، گام ضروری بعدی در این زمینه تدوین شاخص‌هایی سنجش‌پذیر برای اندازه‌گیری فساد ناشی از هر یک از این گلوگاه‌ها عنوان  شد.